Collectief leren door experimenteren

In het onderwijsveld is het van groot belang om onderwijskwaliteit te verbeteren en kennisontwikkeling en –verspreiding te bevorderen. In dit artikel wordt gesteld dat dit kan plaatsvinden door het bevorderen van collectief leren van docenten door middel van het experimenteren. Dit artikel beschrijft een case studie van 13 projecten in 12 scholen voor beroepsonderwijs, die deelnemen aan het EXMO programma. Het doel van dit programma is om het gebruik van ict in het onderwijs te verbeteren. Dit gebeurt door in de onderwijspraktijk lokale kleinschalige quasi-experimenten met ict uit te voeren door onderzoekers en onderwijsprofessionals gezamenlijk. Hoewel de onderzoekers de 13 lokale afzonderlijke experimenten ondersteunden, richt dit artikel zich op de meta-analyse en de vergelijking van de leer-en innovatieprocessen binnen de 13 projecten.
In het onderzoek werden documenten geanalyseerd, werden observaties uitgevoerd en groepssessies bijgewoond, werden studenten ondervraagd, werden vragenlijsten onder docenten en projectleiders uitgezet. Vier kenmerken van succesvolle leer-en innovatieprocessen werden vooral onderzocht, namelijk 1) een organisatorische focus op kwaliteitsverbetering, 2) leerbehoefte, 3) eigenaarschap, 4) het doorlopen van leerprocessen (op basis van de PDSA-cyclus).
Er werd geconcludeerd dat geen van de teams daadwerkelijk het leerproces van de PDSA-cyclus afmaakt. Systematische verbetering van de kwaliteit van het onderwijs is voor teams moeilijk. Het leerpotentieel van de werkplek van de docenten is afhankelijk van een complexiteit van beïnvloedende factoren op het organisatorisch niveau, het teamniveau en het individuele niveau. Er werd geconcludeerd dat docent-gedreven innovatie een krachtig instrument kan zijn voor het verbeteren van de onderwijskwaliteit, maar de randvoorwaarden zijn nog niet volledig ontwikkeld.

Voor de volledige publicatie klik hier